I’w gôl, down at ein gilydd, - mae i ni
Ei gwmnïaeth beunydd.
Tafarn Sinc yw’r tafarn sydd
Yn aelwyd pob ymwelydd.
Wyn Owens

Ein Hanes

Bernir erbyn hyn mae Rhos-y-bwlch oedd enw gwreiddiol Rosebush ond iddo gael ei Seisnigeiddio. Mae’n gwneud synnwyr fel disgrifiad perffaith o’r dirwedd. Ceir tirnodau eraill gerllaw sy’n arddel yr enwau Bwlchgwynt a Thafarn Bwlch.

Prynodd gŵr o Gaint, Edward Cropper y cwarre lleol yn y 1870au ac aeth ati i sefydlu sba gwyliau. Gwelir poster i’r perwyl hwnnw yn y dafarn.

Er mwyn cludo’r ymwelwyr i’r fro a chludo llechi’r chwareli o’r fro sefydlodd Cropper rheilffordd. Cododd y Precelly Hotel yn 1876 wedi’i wneud o haearn galfanedig. Ond profodd profion labordy nad oedd unrhyw rinweddau iachusol yn perthyn i ddŵr y ffynhonau.

O’r herwydd ni wnaeth y sba gydio ac oherwydd ansawdd gwael y llechi cau fu hanes y chwareli erbyn 1905. Wrth i ddulliau eraill o gludiant ddatblygu daeth rhawd y trên teithwyr i Abergwaun i ben yn 1937 a’r trên nwyddau yn 1949.

Deil ffermio defaid yn brif weithgarwch yr ucheldir. Rhwystrwyd ymgais i droi’r llethrau’n faes ymarfer milwrol ar ddiwedd y 1940au o ganlyniad i ymgyrch ddygn yn cael ei harwain gan weinidogion yr efengyl ac ysgolfeistri.

Heddiw twristiaeth sy’n rhoi hwb i’r economi ac mae’r maes carafanau gerllaw, gyda’i lynnoedd artiffisial o gyfnod Cropper, yn ychwanegu at y croeso a roddir yn y Tafarn Sinc.

Mae yna ‘fugeiliaid newydd’ wrth y llyw erbyn hyn ac nid yw enwau Edward Cropper, ei wraig Margaret, a’i lysfab Joseph Macaulay, ar y gofeb wenithfaen goch gerllaw, bellach yn ddim mwy nag atgof pell yn ôl.

Hearth of hiraeth

Mae'r dafarn hon yn eiddo i'r gymuned

Aelwyd pob ymwelydd

Cyfryngau Cymdeithasol

facebook facebook facebook

Cysylltwch â Ni

Tafarn Sinc, Rhos-y-bwlch, Maenclochog, Clunderwen, Sir Benfro SA66 7QU

Ebost: admin@cymdeithastafarnsinc.cymru

Ffon: 01437 532214